Thái Bình: 10 năm thi hành Nghị định số 59/2012/NĐ-CP về theo dõi thi hành pháp luật

Ngay sau khi Nghị định 59/2012/NĐ-CP của Chính phủ được ban hành, để đảm bảo việc triển khai thực hiện có hiệu quả, UBND tỉnh đã phân công cụ thể nhiệm vụ cho các cấp, các ngành trong việc thực hiện nội dung của Nghị định, quy định cụ thể về thời gian và các bước triển khai thực hiện theo dõi và báo cáo kết quả thực hiện. Hằng năm, Sở Tư pháp tham mưu Ủy ban nhân dân tỉnh triển khai đầy đủ các nội dung của công tác theo dõi tình hình thi hành pháp luật, thường xuyên chỉ đạo, hướng dẫn, kiểm tra thực hiện các nội dung theo dõi tình hình thi hành pháp luật của các cơ quan chuyên môn và Ủy ban nhân dân các huyện, thành phố. Sau 10 năm triển khai thực hiện, công tác theo dõi thi hành pháp luật trên địa bàn tỉnh Thái Bình đã đạt được một số kết quả nhất định:

Việc thực hiện các hoạt động về theo dõi thi hành pháp luật được thực hiện thường xuyên. Thông qua các cuộc kiểm tra, điều tra, khảo sát và thu thập thông tin về tình hình theo dõi thi hành pháp luật các Sở, ngành, UBND cấp huyện đã kịp thời phát hiện và xử lý những vi phạm, xem xét đánh giá tính khả thi và chất lượng các văn bản quy phạm pháp luật được ban hành; xác định được những hạn chế, khiếm khuyết trong xây dựng, ban hành, tổ chức thực hiện các văn bản quy phạm pháp luật, tình hình tuân thủ pháp luật của các cơ quan, tổ chức, cá nhân, để kịp thời kiến nghị đến cơ quan, người có thẩm quyền sửa đổi, bổ sung hoặc bãi bỏ những quy định mâu thuẫn, chồng chéo, không phù hợp với thực tiễn, thiếu tính khả thi trong quá trình thi hành.

Công tác xây dựng pháp luật được cán bộ pháp chế của các cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh tích cực tham gia, phối hợp với các bộ phận chuyên môn tham mưu cho thủ trưởng đơn vị  xây dựng dự thảo văn bản quy phạm pháp luật thuộc ngành, lĩnh vực cơ quan, đơn vị quản lý trình cấp có thẩm quyền ban hành phục vụ cho yêu cầu quản lý nhà nước trên địa bàn tỉnh. Trong giai đoạn 2012 - 2022, các cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh đã trình UBND tỉnh ban hành 247 Quyết định, 01 Chỉ thị quy phạm pháp luật và tham mưu UBND tỉnh trình HĐND tỉnh ban hành 257 Nghị quyết quy phạm pháp luật. Chất lượng tham gia vào các văn bản quy phạm pháp luật của cán bộ làm công tác pháp chế thuộc các sở, ngành được giao chủ trì soạn thảo được nâng lên, cơ bản đảm bảo đầy đủ quy trình, thủ tục theo Luật định. Nội dung các văn bản quy phạm pháp luật đã bám sát với tình hình thực tế của địa phương, phù hợp với các quy định của Trung ương.

Công tác kiểm tra và xử lý văn bản quy phạm pháp luật được chú trọng. Trong thời gian qua cán bộ pháp chế của các sở, ngành đã tích cực phối hợp với bộ phận Thanh tra của cơ quan làm tốt công tác kiểm tra thực hiện các văn bản pháp luật có liên quan đến lĩnh vực ngành quản lý, nội quy, quy chế của cơ quan; đôn đốc theo dõi, kiểm tra việc thực hiện pháp luật và các công việc khác theo sự phân công của Thủ trưởng cơ quan. Từ năm 2012 đến nay, Sở Tư pháp thực hiện tốt vai trò là đầu mối, phối hợp với các cơ quan, đơn vị liên quan tiến hành tự kiểm tra 248 văn bản quy phạm pháp luật do UBND tỉnh ban hành. Qua kiểm tra phát hiện 10 văn bản có nội dung trái pháp luật, 02 văn bản có sai sót về thể thức kỹ thuật trình bày, các văn bản có sai sót đã được sửa đổi, bổ sung, bãi bỏ và đính chính theo quy định.

Công tác phổ biến, giáo dục pháp luật đã được cấp ủy, chính quyền, các ban, ngành, đoàn thể quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện, phát huy sức mạnh tổng hợp của toàn xã hội, nâng cao ý thức chấp hành pháp luật của cán bộ và nhân dân. Từ năm 2012 đến nay, các cơ quan, tổ chức, đơn vị, địa phương trên địa bàn tỉnh đã tổ chức hàng chục nghìn hội nghị, buổi tọa đàm tuyên truyền, phổ biến pháp luật, thu hút hàng triệu lượt người tham gia.

Công tác hướng dẫn áp dụng pháp luật trên địa bàn tỉnh về cơ bản được thực hiện nghiêm túc theo quy định của pháp luật; văn bản được ban hành và triển khai có tính khả thi cao, việc lựa chọn áp dụng văn bản pháp luật nào luôn là vấn đề được đặt ra khi giải quyết các vụ việc. Hoạt động áp dụng pháp luật được thực hiện một cách đúng đắn, thống nhất, đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của tổ chức, cá nhân, đảm bảo sự công bằng, nghiêm minh của luật pháp và tuân theo trình tự, thủ tục chặt chẽ do pháp luật quy định.

Bên cạnh những kết quả đã đạt được, công tác theo dõi thi hành pháp luật trên địa bàn tỉnh vẫn còn một số bất cập, hạn chế như: Nghị định số 59/2012/NĐ-CP và các văn bản quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành chưa điều chỉnh đầy đủ, toàn diện công tác theo dõi thi hành pháp luật trong khi phạm vi lĩnh vực theo dõi rộng; tiêu chí đánh giá chưa cụ thể, rõ ràng; các quy định khó áp dụng trong điều kiện thực tiễn; chưa xây dựng được cơ chế huy động sự tham gia, phối hợp hiệu quả giữa các cơ quan nhà nước, giữa các cơ quan nhà nước với các tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức xã hội - nghề nghiệp và các tổ chức, cá nhân, công dân trong công tác theo dõi thi hành pháp luật. Kinh phí theo dõi thi hành pháp luật mới chỉ được ngân sách địa phương bố trí trong kinh phí thường xuyên theo quy định của Luật Ngân sách nhà nước. Việc triển khai các hoạt động theo dõi thi hành pháp luật (đặc biệt là hoạt động kiểm tra tình hình thi hành pháp luật trong lĩnh vực trọng tâm, liên ngành, kiểm tra công tác quản lý nhà nước về theo dõi thi hành pháp luật) ở địa phương chưa thực sự phát huy vai trò, hiệu quả của công cụ kiểm soát quyền lực nhà nước. Việc huy động sự tham gia của nhân dân, các tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức xã hội trong công tác theo dõi tình hình thi hành pháp luật còn gặp nhiều khó khăn, chưa phát huy được đầy đủ sự tham gia và phản biện từ cộng đồng xã hội trong quá trình tổ chức thi hành pháp luật.

Để khắc phục các hạn chế trong thực hiện nhiệm vụ theo dõi tình hình thi hành pháp luật, UBND tỉnh Thái Bình kiến nghị Bộ Tư pháp nghiên cứu, đề xuất Chính phủ sửa đổi, bổ sung Nghị định số 55/2011/NĐ-CP ngày 04/7/2011 của Chính phủ quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và tổ chức bộ máy của tổ chức pháp chế theo hướng quy định cụ thể biên chế chuyên trách làm công tác pháp chế và theo dõi thi hành pháp luật tại các cơ quan, đơn vị; Ban hành Thông tư riêng quy định việc lập dự toán, quản lý, sử dụng và quyết toán kinh phí ngân sách nhà nước cho công tác theo dõi thi hành pháp luật. Đồng thời đề xuất Cục Quản lý XLVPHC&TDTHPL thường xuyên tổ chức tập huấn và hướng dẫn nghiệp vụ quản lý nhà nước về theo dõi thi hành pháp luật cho cán bộ làm công tác theo dõi thi hành pháp luật ở địa phương; Có văn bản hướng dẫn cụ thể việc thực hiện Thông tư số 04/2021/TT-BTP ngày 21/6/2021 hướng dẫn thi hành Nghị định số 59/2012/NĐ-CP và Nghị định số 32/2020/NĐ-CP.

Trong thời gian tới, tỉnh Thái Bình tiếp tục triển khai có hiệu quả công tác theo dõi thi hành pháp luật có trọng tâm, trọng điểm trên tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội.

Đỗ Nụ